90 χρόνια πέρασαν από την άγρια δολοφονία των ηγετών του Γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος Καρλ Λίμπκνεχτ και Ρόζας Λούξεμπουργκ, στις 15 Ιανουαρίου του 1919. Η δολοφονία τους ήταν μια επιλογή της γερμανικής αστικής τάξης στην προσπάθειά της να καταστείλει την επανάσταση του γερμανικού προλεταριάτου που ξεκίνησε λίγους μήνες νωρίτερα. Ο τρόμος των γερμανών αστών και μεγαλογαιοκτημόνων (γιούνκερ) μπροστά στην επανάληψη του επιτυχημένου ρωσικού εγχειρήματος και στη Γερμανία, η πιθανότητα να κατακτήσει και στη Γερμανία το προλεταριάτο την εξουσία τούς οδήγησε σε μια άγρια καταστολή της εξέγερσης.
Το ξέσπασμα της επανάστασης
Δεν είναι και πολύ δύσκολο να ανιχνεύσουμε τις αιτίες που οδήγησαν στην εξέγερση του γερμανικού λαού. Αν και ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν είχε τελειώσει, η ήττα της Γερμανίας ήταν ορατή. Περισσότεροι από δύο εκατομμύρια ήταν οι νεκροί και πολλαπλάσιοι οι τραυματίες. Η χώρα είχε καταστραφεί και η πείνα και η εξαθλίωση ήταν η σκληρή πραγματικότητα για το λαό. Πρόσφατη όμως ήταν και η νίκη της ρωσικής επανάστασης, που γέμιζε με ελπίδες και αισιοδοξία το ευρωπαϊκό προλεταριάτο.Η αφορμή για την εξέγερση ήταν μια λανθασμένη και εντελώς τυχοδιωκτική επιλογή της γερμανικής κυβέρνησης, στα τέλη του Οκτώβρη του 1918, να διατάξει τον πολεμικό της στόλο να συγκρουστεί με τον αγγλικό. Οι ναύτες αρνήθηκαν, διαδηλώνοντας στο Κίελο στις 3 Νοέμβρη, διαμαρτυρόμενοι για τη συνέχιση του πολέμου. Τότε η γερμανική κυβέρνηση, σε μια επίδειξη δύναμης, έδωσε εντολή και εκτελέστηκαν εν ψυχρώ 8 από τους διαδηλωτές. Το αποτέλεσμα ήταν αντίθετο από αυτό που ανέμενε η κυβέρνηση. Την επόμενη κιόλας μέρα εργάτες και στρατιώτες εξεγέρθηκαν και δημιούργησαν σοβιέτ εργατών και ναυτών στο Κίελο. Στις 9 Νοεμβρίου, εκατοντάδες χιλιάδες γερμανοί εργάτες διαδήλωσαν στο Βερολίνο, ζητώντας να σταματήσει ο πόλεμος και να καταργηθεί η μοναρχία. Με την καθοδήγηση της ομάδας «Σπάρτακος» και χωρίς μεγάλη αντίσταση, αφού και ο στρατός πέρασε με το μέρος των επαναστατών, κατέλαβαν το παλάτι και πολλά κυβερνητικά κτίρια. Ηδη από τις αρχές του Οκτώβρη η «Ενωση Σπάρτακος» σε συνδιάσκεψή της ψήφισε πρόγραμμα για άμεσο τερματισμό του πολέμου, ανατροπή του γερμανικού ιμπεριαλισμού, διεκδίκηση δημοκρατικών δικαιωμάτων ως προϋποθέσεις για τη σοσιαλιστική επανάσταση και θεώρησε ότι οι συνθήκες ήταν ώριμες για να το πραγματοποιήσει.
Ετσι, πριν ακόμα τυπικά λήξει ο πόλεμος, το Βερολίνο βρισκόταν στα χέρια των επαναστατών. Ο κάιζερ Γουλιέλμος ο Β' παραιτείται, ο πρίγκιπας Μαξ διορίζει καγκελάριο τον ηγέτη του δεξιού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Φρίντριχ Εμπερτ, ο οποίος ήταν φανατικά αντίθετος με την επανάσταση και τη χαρακτήριζε «πανούκλα».
Στις 9 Νοέμβρη ο ηγέτης του «Σπάρτακου» Καρλ Λίμπκνεχτ ανακήρυξε τη Γερμανία «Ελεύθερη Σοσιαλιστική Δημοκρατία» και κάλεσε το λαό να συγκροτήσει μια κυβέρνηση από εργάτες και στρατιώτες. Τις επόμενες μέρες η εξέγερση δεν άργησε να εξαπλωθεί σε όλη τη Γερμανία. Δημιουργήθηκαν σοβιέτ σε όλες τις μεγάλες πόλεις. Στο Μπρεσλάου οι εργάτες απελευθέρωσαν τη Ρόζα Λούξεμπουργκ (ηγετικό στέλεχος του «Σπάρτακου») που βρισκόταν φυλακισμένη τα τελευταία 2 χρόνια.
Παρ' όλα αυτά, η δεξιά τάση της σοσιαλδημοκρατίας κατάφερε να αποσπάσει σημαντικές εξουσίες στο Συμβούλιο των Λαϊκών Αντιπροσώπων, σπέρνοντας αυταπάτες πως η Γερμανία προχωράει προς το σοσιαλισμό. Ο Εμπερτ, που ήταν ένας από τους δυο προέδρους του Συμβουλίου, έκανε μυστική συμφωνία με τη στρατιωτική ηγεσία με στόχο τη συντριβή της επανάστασης. Ταυτόχρονα η συνδικαλιστική ηγεσία των εργατών υπέγραφε συμφωνίες με τους βιομηχάνους για ήδη κατακτημένα στην πράξη δικαιώματα, προσπαθώντας να ρίξει στάχτη στα μάτια των εργατών και να περιορίσει τις διαθέσεις τους για ανατροπή.
Στις 11 Νοέμβρη στην Κομπιέν υπογράφηκε η ανακωχή της Γερμανίας με την Αντάντ. Ηταν μια αναγκαστική επιλογή για τη γερμανική αστική τάξη, αφού η κατάσταση στο πολεμικό μέτωπο επιδεινωνόταν συνεχώς αλλά και η εσωτερική αναταραχή απέτρεπε την παραπέρα συνέχιση του πολέμου. Ετσι κατάφεραν να απεμπλακούν από το πολεμικό πεδίο πολλοί αξιωματικοί και με εντολή του Εμπερτ άρχισαν να συγκροτούν ένοπλες αντεπαναστατικές ομάδες. Ομως λαός του Βερολίνου αντέδρασε και απαίτησε τον αφοπλισμό τους και τη δημιουργία στρατού από λαϊκά ένοπλα τμήματα.
Σημαντικό αλλά και αναγκαίο γεγονός ήταν η ίδρυση από τους Σπαρτακιστές του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας (ΚΚΓ) στις 30 Δεκέμβρη του 1918. Από τις πρώτες του αποφάσεις ήταν η έναρξη του ένοπλου αγώνα. Οι συσχετισμοί όμως στα σοβιέτ δεν ευνοούσαν την επανάσταση. Οι σοσιαλδημοκράτες που είχαν την πλειοψηφία αποφάσισαν να καταστείλουν με τη βία την ένοπλη εξέγερση. Απέλυσαν τον μετριοπαθή αρχηγό της αστυνομίας, Αϊχγκορν, μέλος των Ανεξάρτητων, που ήταν με το μέρος των επαναστατών, και στη θέση του έβαλαν το σκληρό σοσιαλδημοκράτη Ερνστ. Ουσιαστικά με αυτόν τον τρόπο η κυβέρνηση προκάλεσε τους εργάτες του Βερολίνου σε πρόωρη εξέγερση, ώστε να προχωρήσει στη συντριβή της.
Ετσι, στις 5 Ιανουαρίου του 1919 πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο μια τεράστια διαδήλωση που απαιτούσε τη διάλυση των ένοπλων αντεπαναστατών και την ανατροπή της κυβέρνησης Εμπερτ-Σάιντεμαν. Οι επόμενες μέρες ήταν από τις λαμπρότερες που γράφτηκαν ποτέ στην ιστορία της Γερμανίας. Μέσα σε συνθήκες γενικής απεργίας, οπλισμένος ο λαός κατέλαβε καίρια σημεία του Βερολίνου, δημόσια κτίρια, εφημερίδες και παρέλυσε την κρατική μηχανή. Ομως, στην κρίσιμη εκείνη στιγμή αναδείχθηκαν οι διαφωνίες που υπήρχαν στο επαναστατικό μπλοκ και οι παλινωδίες ως προς τους στόχους που έπρεπε να τεθούν. Ετσι η κυβέρνηση κέρδισε πολύτιμο χρόνο και τη δυνατότητα να ανασυγκροτηθεί. Οι Ανεξάρτητοι ουσιαστικά αποχώρησαν από το επαναστατικό μπλοκ και το ΚΚΓ αδυνατούσε να σηκώσει μόνο του βάρος της επανάστασης.
Αντεπανάσταση και δολοφονία των Λίμπκνεχτ-Λούξεμπουργκ
Τα ένοπλα αντεπαναστατικά τμήματα που είχε δημιουργήσει ο Εμπερτ ανέλαβαν δράση. Οι επιθέσεις ενάντια στους εργάτες ήταν καθημερινές. «Τις μέρες αυτές τα μέλη της κυβέρνησης συσκέπτονταν συνεχώς με εκπροσώπους της ηγεσίας του στρατού. Σε μια από τις συσκέψεις αυτές ο Νόσκε ζήτησε να παρθούν γενναίες αποφάσεις. Κάποιος του φώναξε: "Καταπιαστείτε λοιπόν μ' αυτό το ζήτημα!". Και ο Νόσκε απάντησε: "Τι να γίνει! Κάποιος ασφαλώς πρέπει να γίνει το αιμοβόρο σκυλί. Εγώ δε φοβάμαι τις ευθύνες". Το παρατσούκλι "αιμοβόρο σκυλί" χαρακτήρισε για πάντα το Νόσκε που ήταν ο δήμιος της γερμανικής επανάστασης.
»Στις 11 Ιανουαρίου η κυβέρνηση είχε συγκεντρώσει στρατό και άρχισε να εφαρμόζει σκληρά μέτρα. Εναντίον των εργατών και των στρατιωτών που αμύνονταν στο μέγαρο της διεύθυνσης της αστυνομίας και στα γραφεία της εφημερίδας "Φόρβερτς", χρησιμοποιήθηκαν πυροβολικό και τρομπλόν. Οι αιχμάλωτοι δέρνονταν άγρια και πολλοί τουφεκίζονταν επιτόπου. Οι κομμουνιστές κηρύχθηκαν εκτός νόμου. Οι κύριες δυνάμεις των σωμάτων των "εθελοντών" – η λευκή φρουρά του Νόσκε, εισβάλανε στις εργατικές συνοικίες» (Παγκόσμια Ιστορία, τ. Η, σελ. 197).
Στις 15 Γενάρη του 1919 συλλαμβάνονται και δολοφονούνται οι κομμουνιστές ηγέτες Καρλ Λίμπκνεχτ και Ρόζα Λούξεμπουργκ, στο Βερολίνο. Το πτώμα του Λίμπκνεχτ βρέθηκε στο νεκροτομείο ως «πτώμα αγνώστου ανδρός», ενώ της Λούξεμπουργκ το πέταξαν σε μια διώρυγα και βρέθηκε αρκετούς μήνες μετά. Η καταστολή της εξέγερσης συνεχίστηκε. Οι δρόμοι του Βερολίνου γέμισαν πτώματα. Μέχρι το Μάρτη το κίνημα θα έχει κατασταλεί. Ομως η απόπειρα του γερμανικού προλεταριάτου για τη δική του έφοδο στον ουρανό, στην καρδιά της Ευρώπης, τάραξε τις αστικές τάξεις όλων των χωρών.
Εγραφε ο Καρλ Λίμπκνεχτ σε άρθρο του μια μέρα πριν δολοφονηθεί: «Ναι, οι επαναστάτες εργάτες του Βερολίνου συντρίφτηκαν και οι Εμπερτ – Σάιντεμαν – Νόσκε νίκησαν… Αλλά υπάρχουν ήττες που ισοδυναμούν με νίκες, και υπάρχουν νίκες που είναι πιο μοιραίες από τις ήττες… Οι ηττημένοι σήμερα εργάτες θα γίνουν αύριο νικητές γιατί η ήττα έγινε γι’ αυτούς μάθημα» (Παγκόσμια Ιστορία, τ. Η, σελ. 198)
Βιβλιογραφία
1. «Απεργία. Ο αυθορμητισμός των μαζών», Φρανζ Μέριγκ - Ρόζα Λούξεμπουργκ, εκδ. Διεθνής Βιβλιοθήκη
2. «Και τώρα καταδικάστε με» Ρόζα Λούξεμπουργκ, εκδ. Κοροντζή
3. «Σοσιαλισμός και Δημοκρατία» Ρόζα Λούξεμπουργκ, εκδ. Κοροντζή
4. «Μεταρρύθμιση ή επανάσταση» Ρόζα Λούξεμπουργκ, εκδ. Κοροντζή
5. «Παγκόσμια Ιστορία» τόμος Η, Ακαδημία Επιστημών Σοβιετικής Ενωσης
Στέφανος Σκοδράνης
Ο Λένιν για τη δολοφονία του Κ. Λίμπκνεχτ και της Ρ. Λούξεμπουργκ
«Σήμερα στο Βερολίνο η αστική τάξη και οι σοσιαλδημοκράτες πανηγυρίζουν. Κατάφεραν να δολοφονήσουν τον Καρλ Λίμπκνεχτ και τη Ρόζα Λούξεμπουργκ. Ο Εμπερτ και ο Σάιντεμαν, που τέσσερα ολόκληρα χρόνια έσπρωχναν τους εργάτες στο σφαγείο για ληστρικά συμφέροντα, ανέλαβαν τώρα το ρόλο δημίων των προλεταριακών ηγετών. Το παράδειγμα της επανάστασης στη Γερμανία μας πείθει ότι η "δημοκρατία" δεν είναι παρά ένα προκάλυμμα της αστικής καταλήστευσης και της πιο άγριας βίας.
Θάνατος στους δήμιους!»
(Απαντα Λένιν, τ. 28, σελ. 398, 4η ρωσική έκδοση)
