Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών αποτελούν (άλλη μια) ηχηρή αποτυχία των σχεδίων και της ρότας κίνησης της ρεφορμιστικής (αλλά και της εξωκοινοβουλευτικής) Αριστεράς, μια ηχηρή άρνησή τους από την πλευρά του λαού. Μια αποτυχία όμως πιο έντονη και φανερή από κάθε άλλη φορά –τουλάχιστον για τα τελευταία 20 χρόνια μετά τις καταρρεύσεις του '89-91- αν κανείς λάβει υπόψη του τρία βασικά στοιχεία:
Α) Την ένταση της ταξικής πάλης, την πύκνωση των αγωνιστικών και κινηματικών εκρήξεων όλα τα τελευταία χρόνια σε μια σειρά πεδία και μέτωπα που αποτελούν τον πιο αυθεντικό και αδιάψευστο μάρτυρα για τις θετικές διεργασίες και αγωνιστικές αναζητήσεις που εξελίσσονται στη λαϊκή και νεολαιίστικη συνείδηση. Το στοιχείο αυτό πρέπει να συνδεθεί και να αξιολογηθεί στη βάση της εξελισσόμενης κρίσης και του βασικού διλήμματος που με βάση αυτήν τίθεται στο λαό: υποταγή ή κλιμάκωση της ταξικής πάλης. Το σύστημα εκβιάζει πολιτικά και με κάθε τρόπο (ακόμα και με την προώθηση των πιο αντιδραστικών επιλογών) την υποταγή και ο λαός αναζητεί και χρειάζεται πολιτική στήριξη στην αντίθετη κατεύθυνση.
Β) Το ειδικό αλλά συγκεκριμένο και καθοριστικό στοιχείο-αντικείμενο αυτών των εκλογών, δηλαδή το ζήτημα της Ε.Ε. καθεαυτής και της σχέσης της χώρας με αυτό τον ιμπεριαλιστικό συνασπισμό. Στο κεφάλαιο αυτό –που το σύστημα είχε κάθε λόγο να το προσπεράσει αρκούμενο στη γνωστή προπαγάνδα περί των «ευρωπακέτων»- έχει διανυθεί μια μακριά διαδρομή που έχει έστω και εμπειρικά διαμορφώσει δεδομένα στη λαϊκή συνείδηση. Δεδομένα που έχουν απονομιμοποιήσει και φθείρει τόσο την ιδέα της Ε.Ε. ως «κοινού σπιτιού των ευρωπαϊκών λαών» όσο και τη «μεγάλη ιδέα» της συμμετοχής της χώρας στην Ε.Ε. Η (αιματηρή για το λαό) πορεία προς την ΟΝΕ και το ευρώ, το εξίσου αιματηρό 2004(που απηχούσε την ίδια αντίληψη της εξάρτησης από τους ισχυρούς ως αναγκαίας και επωφελούς επιλογής) και με την «άδοξη» κατάληξη των «μεγάλων έργων» που φόρτωσαν με χρέη και αντιδραστικούς νόμους τη χώρα προστίθενται σε όλα τα άλλα πεπραγμένα της Ε.Ε. και βέβαια στη σημερινή βαρβαρότητα που εκπορεύεται από την Κομισιόν ως απάντηση στην κρίση. Ολα αυτά τροφοδοτούν τη λαϊκή άρνηση και εναντίωση απέναντι στην Ε.Ε., τροφοδοτούν μια γενική τάση απονομιμοποίησής της που εξάλλου εκφράστηκε σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. Αρνηση και εναντίωση που επίσης αναζητεί πολιτική στήριξη, έκφραση και, βέβαια, χρώμα αριστερό, αγωνιστικό, αντιιμπεριαλιστικό. Αρνηση και εναντίωση που στη χώρα μας (δικαίως) συμπλέκεται με την αποστροφή απέναντι στο ντόπιο πολιτικό προσωπικό που διεκδικεί θέσεις και «ρόλους» σε αυτό τον αντιδραστικό συνασπισμό.
Γ) Απέναντι –στην κυριολεξία- σε αυτά τα πραγματικά δεδομένα και τις απαιτήσεις που αυτά θέτουν βρέθηκαν με τη στάση τους και τις επιλογές τους οι δυνάμεις που αναφέρονται στην Αριστερά. Αγνόησαν ή αρνήθηκαν να δουν αυτό που διαμορφωνόταν (και η εξήγηση αυτής της άρνησης είναι χειρότερη από μια «απλή» τύφλωση) και έδωσαν τα πάντα για έναν εκλογικό, ψηφοσυλλεκτικό αγώνα!
Ηδη αμέσως μετά τις βουλευτικές του 2007, του ΣΥΡΙΖΑ πρωτοστατούντος, κρίθηκε πως «ο δικομματισμός πνέει τα λοίσθια», πως «ήρθε η ώρα να αλλάξουν οι συσχετισμοί», να συγκροτηθεί «αριστερή διακυβέρνηση» και όλα τα σχετικά. Την πολιτική γραμμή τους τη διαμόρφωναν τα γκάλοπ, οι σκέψεις και οι πειραματισμοί του συστήματος για το πώς θα διαταχθεί το πολιτικό σκηνικό και ποια κυβερνητική λύση θα προκριθεί ώστε να προχωρά απρόσκοπτα η επίθεση και να χειραγωγούνται -ηττώνται- οι λαϊκές αντιστάσεις. Μετά από πολλές αναστατώσεις (που διαμορφώνονταν σε ευθεία αναλογία με τα προβλήματα του ΠΑΣΟΚ) και την πολύ σύντομη αταξία τους του Δεκέμβρη που την έκοψε γρήγορα η επίσκεψη στου Μαξίμου, ένα ολόκληρο συνέδριο (του ΣΥΝ) ασχολήθηκε με την υποστήριξη του ευρωεκλογικού στόχου, που θα μπορούσε να είναι «βήμα της συνολικότερης ανατροπής».
Η σκυτάλη αυτών των ζυμώσεων έφτασε γρήγορα στην ηγεσία του ΚΚΕ που, αισθανόμενη την απειλή του παραμερισμού της από το ρόλο του τρίτου στο πολιτικό σκηνικό, πήρε έγκαιρα τα μέτρα της. Κήρυξε πρώτη –πριν από όλους- την προεκλογική περίοδο εκδίδοντας εκλογική διακήρυξη τον Ιούλιο του2008! Δεν ταράχτηκε και δεν μετατοπίστηκε από το στόχο της ούτε με το Δεκέμβρη, ο οποίος περίπου αποτέλεσε έναν «αντιπερισπασμό», μια προσπάθεια «αποπροσανατολισμού» από τον «κρίσιμο στόχο» της ευρωκάλπης.
Η ταραχή έφτασε βέβαια και στην εξωκοινοβουλευτική Αριστερά. Επειγόντως κατασκευάστηκαν σχήματα και ζυμώσεις ενόψει της «κρίσιμης αναμέτρησης». Εδώ ο Δεκέμβρης υπήρχε, αλλά στην πλήρη αντιστροφή του: ως σκαλί για να πατήσει και να εκτιναχθεί ίσως το ευρωψηφοδέλτιο της ΑΝΤΑΡΣΥΑ! Αυτή είναι η «πολιτική έκφραση» που έπρεπε να πάρει το κίνημα, σύμφωνα με αυτές τις δυνάμεις. Ανάλογα –αλλά και με φοβίες και αποστάσεις από το Δεκέμβρη- θεώρησε τα πράγματα και το Μ-Λ ΚΚΕ, που αναμφίβολα έκανε παρατεταμένη εκλογική προσπάθεια, επιδιώκοντας -τι άλλο- μια νέα μεγάλη αύξηση των ευρωψήφων του.
Να αλλάξουμε λαό;
Υπάρχει ένα στοιχειώδες ερώτημα που θα όφειλαν να απαντήσουν –πριν από όλα στο δικό του κόσμο ο καθένας- όλοι οι παραπάνω; Γιατί απέτυχαν; Γιατί σε τέτοιες ευνοϊκές συνθήκες όπου ο λαός μαζικά αποδοκίμασε τα δύο βασικά κόμματα του συστήματος και οι ίδιοι επί μήνες προετοίμασαν και ξεδίπλωσαν την παρέμβασή τους, κανείς από όλους τους δεν κατάφερε τους εκλογικούς του στόχους; Αντίθετα, όλοι βρέθηκαν αρκετά ως πολύ κάτω από ό,τι στόχευαν και διακήρυτταν αλλά και από ό,τι είχαν σε προηγούμενες εκλογές; Πού βρίσκεται το λάθος για μια τέτοια σοβαρή αποτυχία; Φταίει ο… αντίπαλος που έστησε «προβοκάτσιες» και κατασκεύασε το κόμμα των οικολόγων μέσα σε μια νύχτα; Φταίνε οι αντιδημοκρατικές ρυθμίσεις σχετικά με τα ΜΜΕ; Μπορεί με τέτοια… δικαιολογητικά και ό,τι ανάλογο να εξηγηθεί ουσιαστικά τίποτε, πέρα από το να ανακηρυχθεί σε παντοδύναμο μάγο το σύστημα, αν υποθέσουμε ότι ήταν σωστός και αφορούσε το λαό στις δοσμένες συνθήκες ο στόχος της ευρωκάλπης; Αν υποθέσουμε δηλαδή ότι η ευρωεκλογική ενίσχυση αυτών των δυνάμεων –ή κάποιων από αυτές- έκφραζε τις ανάγκες της ταξικής πάλης, ότι ήταν το περιεχόμενο και ο δρόμος που χρειαζόταν για να εκφράσει ο λαός την αποστροφή του στην ΕΕ και στα κόμματα της εξάρτησης στη χώρα μας;
Επειδή λοιπόν και οι ίδιοι αντιλαμβάνονται ότι αυτά τα «δικαιολογητικά» δεν επαρκούν, δίπλα σε αυτά τα ψελλίσματα έμμεσα και καμιά φορά και ανοιχτά λένε πως… φταίει ο λαός! Ο λαός που «δεν κατάλαβε» το σπουδαίο σχέδιό τους. Ο λαός που «μοιρολατρεί και εγκλωβίζεται στο δικομματισμό», ενώ οι ίδιοι του προσφέρουν λαμπρό πεδίο. («Εχω ψήφο, θα τη χρησιμοποιήσω. Είναι ένα όπλο που ειδικά για τις ευρωεκλογές το αποτέλεσμά του κρατάει για πέντε χρόνια», από ομιλία της Α. Παπαρήγα στο Θησείο, «Ριζοσπάστης» 27/5.) Ο λαός που χρειάζεται «ψυχολόγο» γιατί επιλέγει μαζικά αποχή, ενώ αυτοί οι σπουδαίοι μαρξιστές τού προτείνουν να στείλει πολλούς «αριστερούς» και «κομμουνιστές» ευρωβουλευτές να αγωνιστούν σαν «παλικάρια» μέσα στο «λάκκο των λιονταριών» (από το ίδιο)! Ο λαός που απονομιμοποίησε μεν πολιτικά την Ε.Ε., αλλά ακόμα τώρα δεν μπορεί να καταλάβει… τι ζημιά έκανε: «Οι ευρωβουλευτές που εξελέγησαν εκπροσωπούν τη μειοψηφία των κοινωνιών. Σε μια Ε.Ε. που πλήττεται από έλλειμμα δημοκρατίας, η εξέλιξη αυτή επιδεινώνει και απονομιμοποιεί πολιτικά την εκπροσώπηση (...) Από την αποχή κέρδισαν οι συντηρητικοί και οι ακροδεξιοί, οι οποίοι ελέγχουν τώρα και την Ευρωβουλή, που δεν μπορεί να λειτουργήσει πλέον ως αντίβαρο στη νεοφιλελεύθερη Κομισιόν και την ανεξέλεγκτη Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (...) Αν η πολιτική ελίτ της Ε.Ε. συνεχίζει να συμπεριφέρεται ως υπαλληλική τάξη των ευρωτραπεζιτών, τότε το οικοδόμημα της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένου και του Ευρωκοινοβουλίου, θα υποστεί σοβαρή ρωγμή αξιοπιστίας (...) Είναι ζητούμενη η στάση των σοσιαλδημοκρατών, οι οποίοι, μετά από μακρά περίοδο συγκυβέρνησης της Ε.Ε. με τους συντηρητικούς, που οι απαρχές της ανάγονται στα χρόνια του Μάαστριχτ, βλέπουν τώρα τη δύναμή τους να συρρικνώνεται, είτε βρίσκονται στην αντιπολίτευση είτε στην κυβέρνηση είτε στη συγκυβέρνηση» (Ανδρέας Καρίτζης, εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΝ, «Αυγή» 9/6/09).
Δεν μπορεί δηλαδή να καταλάβει πως το ζήτημα είναι να… μην τρωθεί η αξιοπιστία της ΕΕ, να βάλει μυαλό η σοσιαλδημοκρατία, να πάψει η πολιτική ελίτ να υπηρετεί… τους τραπεζίτες και το κεφάλαιο… Ναι, τέτοια και χειρότερα αστικά θεωρήματα υπηρετούσαν και πρόβαλλαν με την πολιτική της συμμετοχής στις ευρωκάλπες οι «κομμουνιστές» και οι «αριστεροί της αριστερής τάσης». Και είναι αλήθεια πως «φταίει» ο λαός που πράγματι δεν συγκινήθηκε από όλα αυτά τα αχαρακτήριστα που ουσιαστικά προστέθηκαν δίπλα στους εκβιασμούς και στα χοντροκομμένα των κομμάτων του συστήματος. «Φταίει» ο λαός που τα αρνήθηκε όλα αυτά. Οπως επίσης «φταίει» η εμπειρία των αγώνων του και της ζωής του που δεν καταλαβαίνει γιατί θα είναι «αντικαπιταλιστής» ψηφίζοντας στις ευρωκάλπες, ούτε γιατί μέσω της ευρωκάλπης θα πει «έξω από την ΕΕ» και θα εκφράσει το διεθνισμό του και τον αντιιμπεριαλισμό του. Και ίσως μια λύση για αυτές τις ηγεσίες θα ήταν να τον «αλλάξουμε» αυτό το λαό που δεν λέει με τίποτε να υιοθετήσει τα σχέδιά τους!
Η Αριστερά απέναντι στην αποχή
Οι ηγεσίες αυτής της Αριστεράς είχαν εκτός των προδιαγραφών τους την πολιτική θέση της αποχής στη βάση μιας αγωνιστικής αντιιμπεριαλιστικής σκοπιάς που θέλει να αγκαλιάσει και να εκφράσει τη λαϊκή οργή και να καταφέρει ουσιαστικά πολιτικά πλήγματα στο σύστημα της εξάρτησης και στην ίδια την ΕΕ. Τώρα που τα ίδια τα αποτελέσματα αναδεικνύουν πως αυτός ο στόχος ήταν και ώριμος και αναγκαίος, πως ο ίδιος ο λαός και η νεολαία ξεπέρασε την ψηφολαγνία τους και αναζήτησε μόνος του μια άλλη στάση, καταφεύγουν σε ακόμα πιο πολλά, ακόμα πιο απαξιωτικά «επιχειρήματα» για να την καταδικάσουν.
Δεν διστάζουν ακόμα να κάνουν και το άσπρο μαύρο και να ισχυριστούν πως την αποχή την πρόκρινε το ίδιο το σύστημα, όταν αυτή τη φορά περισσότερο από κάθε άλλη, πανευρωπαϊκά και στην Ελλάδα η ίδια η ΕΕ, το υπουργείο Εσωτερικών και ΝΔ-ΠΑΣΟΚ κατήγγειλαν την αποχή ως απαράδεκτη ανευθυνότητα και απαίτησαν από τους πολίτες συμμετοχή στις ευρωκάλπες! «Ορθόδοξοι» ρεβιζιονιστές συναντήθηκαν με τους πιο φανατικούς «ανανεωτές» και τους πιο «χύμα ακτιβιστές» για να υπερασπιστούν την ευρωκάλπη και να μας πουν ότι η μεγάλη αποχή στις ΗΠΑ είναι έκφραση της περιθωριοποίησης των εργαζομένων! Και ότι η πιο μεγάλη αποχή που συναντιέται στην ανατολική Ευρώπη καθόλου δεν… φρενάρισε τον καπιταλισμό!
Αν θέλαμε να παρακολουθήσουμε τη «λογική» τους, θα τους απαντούσαμε ότι στο Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, όπου έχουμε ρεκόρ συμμετοχής, ο καπιταλισμός τρίζει! Αλλά ουσιαστικά με τα «επιχειρήματα» αυτά αποκαλύπτουν οι ίδιοι πως ο μόνος δρόμος για αλλαγές που υπάρχει στη σκέψη τους είναι οι εκλογές και πως πάντα και παντού πρέπει ο λαός να συμμετέχει. Ή, στην «καλύτερη» περίπτωση, κάνουν συνειδητά ακροβασίες μεταξύ εντελώς διαφορετικών κοινωνικών και πολιτικών δεδομένων για να αποφύγουν το πρόβλημα. Λες και η αποχή στην οποία εμείς καλέσαμε και παλέψαμε ήταν στη λογική της «περιθωριοποίησης» και της υποταγής. Ή, ακόμα περισσότερο, λες και το 1.000.000 του λαού που απείχε σε σχέση με το 2004 είναι «παραιτημένο» και «απελπισμένο» και μάλιστα στο σύνολό του! Ενώ το κάλεσμα «5 λεπτά για 5 χρόνια» του υπουργείου Εσωτερικών -που το αναπαρήγαγε με όλους τους τρόπους η Αριστερά της ευρωκάλπης- είναι το απαύγασμα της ενεργοποίησης και της πάλης!
Ας θέσουμε όμως το ζήτημα στη βάση των αποτελεσμάτων - που για όποιον έβλεπε τους παράγοντες (Α) και (Β) που αναφέραμε παραπάνω δεν μπορεί να αποτελούν έκπληξη: Ναι, δεν είναι όλος ο κόσμος της αποχής τοποθετημένος σε μια «καθαρή» αγωνιστική, αντικαπιταλιστική, αντιιμπεριαλιστική βάση. Είναι «μικρό» και «εύκολο» το βήμα που κάνει; Είναι πιο εύκολο από το να ψηφίσει οτιδήποτε από τα είκοσι τόσα κόμματα που του προσφέρουν «απαντήσεις όλων των ειδών»; Είναι πιο εύκολο αντί να πάει για «5 λεπτά» να κάνει αυτό που «όλοι κάνουν», να αρνηθεί αυτή τη διαδικασία που όλοι την προκρίνουν και μάλιστα με πανευρωπαϊκή γαρνιτούρα; Είναι βήμα που -έστω ενστικτωδώς, έστω πρωτόλεια- συντάσσεται ή συγκρούεται με τις επιταγές του συστήματος; Και κυρίως: Ποιο είναι το καθήκον της Αριστεράς απέναντι σε αυτό τον κόσμο; Να τον καταγγείλει και να τον λοιδορήσει, αντιπροτείνοντάς του «αγωνιστές ευρωβουλευτές»; Ή να αγωνιστεί να δώσει πολιτική κατεύθυνση στην αποστοίχισή του, στην άρνησή του απέναντι στην ΕΕ και τα κόμματα του συστήματος;
Μια Αριστερά που είναι του λαού και όχι του πολιτικού συστήματος μόνο να κερδίσει θα είχε από μια τέτοια κατεύθυνση αποχής, από μια τέτοια πάλη προβολής της αποχής μέσα στο λαό, στις σημερινές συνθήκες, απέναντι στο συγκεκριμένο ζήτημα που έθεταν οι εκλογές της 7/6. Μάλιστα θα όφειλε να έχει η ίδια οικοδομήσει μέσα στο λαό αυτήν την κατεύθυνση, αυτή τη λογική. Φυσικά αυτό προϋποθέτει μια Αριστερά που δεν μετρά την υπόστασή της με τα ευρωεκλογικά ποσοστά, με τον αριθμό των ευρωβουλευτών, με τις πιθανότητες να βρίσκεται μέσα στο παιχνίδι των διασταυρώσεων και των τσονταρισμάτων των κυβερνητικών λύσεων. Προϋποθέτει μια Αριστερά που μετράει το μπόι της με βάση τη σχέση της με το λαό και το ρόλο της στην ανάπτυξη της ταξικής πάλης. Δηλαδή προϋποθέτει μια Αριστερά στον αντίποδα του καπιταλισμού-ιμπεριαλισμού, που υπάρχει για να εμπνέει και να καθοδηγεί την εργατική τάξη και το λαό στη σύγκρουση και στην προοπτική της ανατροπής. Μόνο που αυτό το τελευταίο δεν είναι μια ανέξοδη φράση που αρκεί να λέγεται και να γράφεται πότε πότε ή που ισχύει επειδή απλώς γράφεται και λέγεται. Είναι θέση που ελέγχεται καθημερινά σε κάθε μικρή ή μεγάλη πολιτική μάχη. Σε κάθε ζήτημα που αντιμετωπίζει ο λαός.
(Και) οι ευρωεκλογές ανέδειξαν συνεπώς πως δεν υπάρχει η Αριστερά που απαιτούν οι συνθήκες, η Αριστερά του λαού, του αγώνα, της αντίστασης, της σύγκρουσης και της ανατροπής. Ανέδειξαν μια Αριστερά της υποταγής, μια Αριστερά που ξέρει μόνο να κινείται στο πεδίο της αστικής πολιτικής, που δεν τολμά να επιχειρήσει την οικοδόμηση άλλων πεδίων, όρων και προϋποθέσεων για το λαό και το κίνημα. Μια Αριστερά που είναι ευάλωτη σε κάθε αστική μανούβρα, υπόλογη στο σύστημα, μακριά από το λαό. Μια Αριστερά που αιφνιδιάζεται και ξεπερνιέται από τη λαϊκή στάση και που επιδιώκει τη δικιά της υποταγή να τη χρεώσει ως καθυστέρηση στο λαό.
Μια τέτοια Αριστερά -στις σημερινές συνθήκες της κρίσης- διεμβολίζεται ακόμα και από τις ακροδεξιές εκφράσεις του συστήματος, ακριβώς γιατί αφήνει πολιτικά ανυπεράσπιστο το λαό, ακριβώς γιατί δεν οικοδομεί το ταξικό-πολιτικό πλαίσιο που απαιτούν οι συνθήκες, ακριβώς γιατί στις πολιτικές μάχες μαϊμουδίζει τις αστικές λογικές και αντιλήψεις. Αυτή η Αριστερά δεν μπορεί παρά να ηττάται, γιατί δεν έχει πολιτικό και κοινωνικό χώρο να σταθεί. Την απογοήτευση για την ήττα αυτής της Αριστεράς δεν έχουν κανένα λόγο να μοιραστούν οι αγωνιστές, η βάση της, ο λαός και η νεολαία της χώρας. Ολοι αυτοί έχουν κάθε λόγο να αγωνιστούν κόντρα στο σύστημα, ενάντια σε όλες τις εκφράσεις του, αλλά και κόντρα στην Αριστερά του συστήματος, για να οικοδομηθεί το κίνημα και η Αριστερά που απαιτείται.
