Οι βάσεις στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη εγκαταστάθηκαν μετά το τέλος της πολεμικής εκεί σύγκρουσης και τη Συμφωνία του Ντέιτον που καθιστούσε την πρώην Ομόσπονδη Δημοκρατία της Βοσνίας Ερζεγοβίνης αμερικανονατοϊκό προτεκτοράτο. Με τον ξένο διοικητή (ύπατος αρμοστής) του προτεκτοράτου να έχει πλήθος από εξουσίες τέτοιες που τον καθιστούσαν κάτι περισσότερο από τοπικό δικτάτορα και ο οποίος συνεργάζονταν με τα ΝΑΤΟϊκά στρατεύματα κατοχής για την επιβολή της «τάξης».
Οι βάσεις στην περιοχή του Κοσόβου προέκυψαν έπειτα από τους ανηλεείς βομβαρδισμούς που υπέστη η σέρβικη επικράτεια το 1999. Σήμερα το Κόσοβο έχει την «τιμή» να «φιλοξενεί» στο έδαφός του μια βάση-τέρας, το Camp Bondsteel, με καίριο ρόλο και σημασία στους αμερικανικούς γεωπολιτικούς-γεωστρατηγικούς επιθετικούς σχεδιασμούς.
Στην ΠΓΔΜ η αμερικανική στρατιωτική παρουσία χρονολογείται ακόμα από το 1992 και έπαιξε ρόλο σε όλη την εξέλιξη της αμερικανικής ιμπεριαλιστικής επέμβασης στην περιοχή.
Στην Αλβανία λειτουργούν τουλάχιστον τρεις αμερικανικές βάσεις. Αυτές όχι μόνο είναι σαν να μην υπάρχουν στα επίσημα site της κυβέρνησης και των υπηρεσιών των ΗΠΑ, αλλά και οι αναφορές σε αυτές στον Τύπο καθώς και στο διαδίκτυο είναι με το σταγονόμετρο.
Κλείνοντας αυτή τη μικρή εισαγωγή να επισημάνουμε πως εδώ και μερικά χρόνια οι αμερικάνοι ιμπεριαλιστές έχουν μπει σε μια συνεχή διαδικασία αναδιάταξης-κλεισίματος-συγκεντροποίησης των βάσεών τους στην περιοχή των Κεντρικών και Δυτικών Βαλκανίων.
Αλβανία
Το πρώτο σημαντικό γεγονός που σηματοδοτεί την έναρξη της θεσμοποιημένης συνεργασίας μεταξύ των ΗΠΑ και της Αλβανίας είναι η είσοδος της Αλβανίας στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο Συνεργασίας τον Ιούνιο του 1992. Ταυτόχρονα, από τότε και έπειτα η έδρα του ΝΑΤΟ θα γίνει τόπος προσκυνήματος για τις αλβανικές αντιπροσωπείες και αποστολές. Albania's inclusion into the North Atlantic Cooperation Council was soon followed by a deployment of an American Military Liaison Team to this Balkan country.The purpose of this American Military liaison team was to facilitate visits and exchanges between members of the US and Albanian militaries.Οι αυξανόμενοι στρατιωτικοί δεσμοί μεταξύ των δύο χωρών εδράζονται εκτός των άλλων σε μια στρατιωτική συμφωνία του 1993, η οποία έγινε γνωστή ως το Μνημόνιο Συμφωνίας για την Αμυντική Συνεργασία. Επιπλέον η Αλβανία θα γίνει η πρώτη χώρα της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης που θα ζητήσει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Τον Φεβρουάριο του 1994 συνδέθηκε με το ΝΑΤΟ μέσω της Σύμπραξης για την Ειρήνη (PfP)Albania has participated in numerous military training operations with the US and other NATO powers, and the CIA has used Albania as a base for air reconnaissance missions over Bosnia.. Η Αλβανία έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες στρατιωτικές ενέργειες κατάρτισης με τις ΗΠΑ και άλλες επεμβατικές δραστηριότητες του ΝΑΤΟ και η CIA έχει χρησιμοποιήσει την Αλβανία ως βάση για τις αεροπορικές κατασκοπευτικές αποστολές πάνω από τη Βοσνία. Στη συνέχεια η Αλβανία συμμετείχε στον λεγόμενο «Χάρτη της Αδριατικής» μαζί με την Κροατία και την ΠΓΔΜ, ένα πολιτικοστρατιωτικό εργαλείο των ΗΠΑ για την προσαρμογή των χωρών αυτών στα στάνταρ του ΝΑΤΟ και την εντονότερη πρόσδεσή τους στον αμερικανικό παράγοντα.In January 1995, the US Army finished building a radar station in northern Albania for use by the Albanian military. In addition, Albania opened its land, marine, and airport facilities to NATO operations in the former Yugoslavia. Η υπογραφή των πρωτοκόλλων για τη διαδικασία ένταξης της Αλβανίας στο ΝΑΤΟ τελικά έγινε στη γνωστή σύνοδο του Βουκουρεστίου, τον Μάρτη του 2008. Πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ η Αλβανία θα γίνει στην «πανηγυρική» σύνοδο των 60χρονων του ΝΑΤΟ στα Κέελ-Στρασβούργο που πραγματοποιείται αυτές τις μέρες.
Για να ξαναγυρίσουμε πίσω στον χρόνο, η συμφωνία του 1993 (Μνημόνιο Συμφωνίας) επέτρεψε The agreement enabled the United States to use the Albanian military base Perlat, 35 miles southwest of Tirana, which became the first military facility to be used by the United States in a post Communist country.στις ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν την αλβανική στρατιωτική βάση Perlat, 35 μίλια νοτιοδυτικά των Τιράνων. Επίσης τον Ιανουάριο του 1995, ο στρατός των ΗΠΑ κατασκεύασε έναν σταθμό ραντάρ στη Βόρεια Αλβανία για χρήση από τον αλβανικό στρατό. Επιπλέον, η Αλβανία άνοιξε τα χερσαία και θαλάσσια σύνορά της και τις αερολιμενικές της εγκαταστάσεις σε επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ στην πρώην Γιουγκοσλαβία.
Οι ΗΠΑ επίσης χρησιμοποιούν τη ναυτική βάση στο Bisht Palle στην περιοχή Durres (Δυρράχιο), 50 χιλιόμετρα δυτικά των Τιράνων.
Επίσης στα Τίρανα λειτουργεί από το 2002, αρχηγείο του ΝΑΤΟ «για να συμβάλει διοικητικά και ελεγκτικά προς την KFOR», παρέχοντας επίσης «συμβουλές, βοήθεια και υποστήριξη προς την αλβανική κυβέρνηση» στην μεγάλη στρατιωτική αναδιάρθρωση (πλήρης αλλαγή του στρατιωτικού υλικού, αναδιάρθρωση όλων των μονάδων ξηράς, αέρος και θαλάσσης κ.λπ.) που με επιταγές των ΗΠΑ λαμβάνει χώρα στην Αλβανία.
Βοσνία-Ερζεγοβίνη
Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, μετά τη μεταβίβαση της ευθύνης τήρησης της Συμφωνίας του Ντέιτον από τη ΝΑΤΟϊκή SFOR στην Ευρωπαϊκή Δύναμη (EUFOR) της ΕΕ, οι Αμερικάνοι λειτουργούν μία βάση στην Tούζλα. Διαδοχικά από το 2002 έως το 2004 όταν έγινε η μεταβίβαση έκλεισαν η Comanche Βase -η οποία βρίσκονταν δίπλα στην Tuzla Air Base- και το BaseCamp Mc Govern. Σήμερα λειτουργεί επίσης -και υπό αμερικανική διοίκηση- ΝΑΤΟϊκό στρατηγείο στο Camp Butmir που είναι ταυτόχρονα και η έδρα της EUFOR.
Η Αεροπορική Βάση της Τούζλας (Tuzla Air Base) άρχισε να χρησιμοποιείται από την πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ από τον Δεκέμβρη του 1995. Ο διάδρομος του αεροδρομίου θεωρούνταν ο καλύτερος που υπήρχε τότε στην περιοχή. Η διαδικασία εγκατάστασης των αμερικανικών δυνάμεων, των εφοδίων και του εξοπλισμού τους διήρκεσε αρκετούς μήνες, κατά τους οποίους έφταναν στη βάση έως και 40 φορτηγά αεροσκάφη την ημέρα. Μια από τις πιο σημαντικές βελτιώσεις της υποδομής της βάσης ήταν η ένταξή της στη στρατηγική εναέρια κυκλοφορία τον Οκτώβριο του 1998. Το αποτέλεσμα είναι πως από τότε αμερικανικά αεροπλάνα μπορούν να πετάξουν κατευθείαν από τις ΗΠΑ στην Τούζλα.
Κόσοβο και ΠΓΔΜ
Στο Κόσοβο λειτουργεί μία αμερικανική βάση το Camp Bondsteel, ενώ από το 1999 μέχρι το 2007 λειτουργούσε σε απόσταση μιας ώρας από το Camp Bondsteel και κοντά στο Γλκίνιανε το Camp Monteith με δύναμη 2.000 στρατιωτών. Όλες οι δραστηριότητες καθώς και το στρατιωτικό προσωπικό του BaseCamp Montieth μεταφέρθηκαν στο Camp Bondsteel.
Camp Bondsteel: η Grande Dame (Μεγάλη Κυρία) των Αμερικανών ή αλλιώς η (χερσαία) υπερβάση των ΗΠΑ στα Βαλκάνια
Σημαντικότερη βάση των Βαλκανίων αναδεικνύεται το Camp Bondsteel, στα σύνορα (που ακόμα είναι υπό αμφισβήτηση) του Κοσόβου με την ΠΓΔΜ. Η βάση στεγάζει και το αρχηγείο της KFOR, της «ειρηνευτικής» ΝΑΤΟϊκής δύναμης κατοχής του Κοσόβου. Υποστηρίζεται ότι το αμερικανικό στρατόπεδο είναι το δεύτερο ανθρώπινο δημιούργημα, εκτός από το Σινικό Τείχος, το οποίο είναι ορατό από το Διάστημα.
Αμέσως μετά το τέλος των αεροπορικών βομβαρδισμών στη Γιουγκοσλαβία, τον Ιούνιο του 1999, οι ΗΠΑ απαλλοτρίωσαν με ταχείες διαδικασίες 955 στρέμματα στο Ουρόσεβατς, στο νοτιοανατολικό Κόσοβο. Ύστερα, σε χρόνο ρεκόρ, από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, προχώρησαν στην κατασκευή της βάσης Camp Bondsteel, που φιλοξενεί 7.000 αμερικανούς στρατιώτες (κάποιες πηγές αναφέρουν 9.000 στρατιώτες). Σύμφωνα με τον αξιωματικό Ρόμπερτ Μακ-Κλερ, μηχανικό του αμερικανικού στρατού, το πλάνο κατασκευής της υπερβάσης είχε ξεκινήσει προτού πέσει η πρώτη βόμβα στη Σερβία. Για την κατασκευή της μεγαλύτερης και πολυτελέστερης βάσης που φτιάχτηκε μετά τα χρόνια του Βιετνάμ, χρειάστηκε να δουλέψουν νυχθημερόν 7.000 αλβανοί εργάτες υπό την επίβλεψη 1.000 αμερικανών μηχανικών. Δαπανήθηκαν 36,6 εκατ. δολάρια, ενώ η ετήσια λειτουργία του κοστίζει κάπου 180. Κατασκευάστρια εταιρεία είναι η αμερικανική Halliburton μέσω της θυγατρικής της Brown & Root Services Corporation, διευθύνων σύμβουλος της οποίας υπήρξε ο επί Μπους αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Dick Cheney. Είναι χτισμένη στην είσοδο της κοιλάδας του Πρέσεβο, στον ενεργειακό διάδρομο νούμερο 8 τον οποίο η ΕΕ τον θεωρεί έναν από τους πιο σημαντικούς διαδρόμους Ανατολής-Δύσης για το παγκόσμιο εμπόριο και ο οποίος ήταν στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ και των μονοπωλίων τους ακόμα από το 1992. Απέχει 149 χλμ. από τα ελληνικά σύνορα και 26 χλμ από τα Σκόπια. Διαθέτει από μονάδα υποκλοπής τηλεπικοινωνιών, μάζα κεραιών για επικοινωνίες, παραβολικό δίκτυο για δορυφορική επικοινωνία, ελικοδρόμιο, ουλαμό αρμάτων, έως υπερσύγχρονη νοσηλευτική μονάδα με τμήμα χημειοθεραπείας (εκεί νοσηλεύτηκε ο Ρουγκόβα), γήπεδο ράγκμπι, εκκλησία, γυμναστήριο αλλά και ...; οίκο ανοχής. Φιλοξενεί 60 επιθετικά ελικόπτερα Apache και Blackhawk, θα γίνει σύντομα βάση F-16 και Stelth που θα μεταφερθούν από τη βάση Aviano της Ιταλίας.
Η βάση-τέρας έχει περίμετρο 10 χιλιομέτρων, διαθέτει 300 κτίρια και είναι χτισμένη σε τρία επίπεδα. Γύρω της έχει προστατευτικό ανάχωμα ύψους 2,5 μέτρων και 9 παρατηρητήρια. Το οδικό δίκτυο μέσα στο στρατόπεδο ξεπερνά τα 25 χιλιόμετρα. Γύρω από τη βάση ο αμερικανικός στρατός ελέγχει 350 χιλιόμετρα δρόμων και 75 γέφυρες.
Είναι η δεύτερη, σε μέγεθος, αμερικανική βάση στον κόσμο μετά το Camp Anakoda στο Ιράκ. Ωστόσο το Camp Bondsteel φιλοδοξεί να πάρει την πρωτιά μετά την ολοκλήρωση μιας προσαρτημένης σε αυτή δίδυμης βάσης που ήδη κατασκευάζεται στην ΠΓΔΜ. Η δίδυμη βάση-τέρας περιλαμβάνει εγκαταστάσεις εκτόξευσης πυραύλων, αεροδιάδρομο μαχητικών αεροσκαφών, ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης. Οι δύο βάσεις συνδέονται με διάδρομο μερικών χιλιομέτρων που διασχίζει τα (υπό αμφισβήτηση) σύνορα Κοσόβου-ΠΓΔΜ. Η υπερβάση Camp Bondsteel είναι φανερό πως παίζει σημαντικό στρατιωτικό ρόλο στον έλεγχο των Βαλκανίων από τις ΗΠΑ, και στην προσπάθεια εκπαραθύρωσης της Ρωσίας από την περιοχή, αλλά και στη συνεχή υπενθύμιση προς την ΕΕ για τις δυνατότητες που έχουν οι ΗΠΑ να αποσταθεροποιήσουν το μαλακό νοτιοανατολικό υπογάστριο της ΕΕ.
Ταυτόχρονα η υπερβάση γειτνιάζει με τον σημαντικό -και υπό σχεδιασμό- αγωγό πετρελαίου AMBO (ο αγωγός θα διέρχεται από τις νότιες παρυφές της δίδυμης βάσης). Άλλωστε οι περισσότερες από τις βάσεις που στήνουν τα τελευταία χρόνια οι ΗΠΑ στα Βαλκάνια βρίσκονται πάνω στα «περάσματα» ήδη υπαρχόντων ή υπό σχεδιασμό αγωγών. Οι συγκρούσεις για τον έλεγχο των πηγών ενέργειας αλλά και των ενεργειακών δρόμων αποτελούν έτσι κι αλλιώς τμήμα του ανηλεούς ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού για το ξαναμοίρασμα του κόσμου και, πιο ειδικά, για το ζήτημα στο οποίο αναφερόμαστε, μέρος της στρατηγικής των ΗΠΑ για την παγκόσμια κυριαρχία.
Ο αμερικανικών συμφερόντων πετρελαιαγωγός AMBO -του οποίου την κατασκευή έχει αναλάβει η εταιρεία Halliburton- έχει προγραμματιστεί να ξεκινά από το βουλγαρικό λιμάνι Μπουργκάς και να καταλήγει μέσω της ΠΓΔΜ στο αλβανικό λιμάνι Viore (Αυλώνα). Είναι από τις σημαντικές κινήσεις των ΗΠΑ για τον έλεγχο των πετρελαίων και του φυσικού αερίου της Κασπίας. Μαζί με τον ήδη λειτουργούντα πετρελαιαγωγό BTC (Μπακού-Τιφλίδα-Τσεϊχάν) καθώς και τον σχεδιαζόμενο αγωγό φυσικού αερίου NABUCO συμβάλλει στην προσπάθεια των ΗΠΑ να παρακάμψουν τη Ρωσία κατά τη μεταφορά των ενεργειακών πρώτων υλών της Κεντρικής Ασίας προς την Ευρώπη και τις ίδιες. Η αμερικανική εφημερίδα «Ουάσιγκτον Ποστ» είχε γράψει για το Camp Bondsteel πως «είναι φανερό πως οι ΗΠΑ έχουν αναλάβει μείζονες δεσμεύσεις στην περιοχή και σχεδιάζουν να μείνουν επί μακρόν» καθώς και ότι «η αυξανόμενη αστάθεια στη Μέση Ανατολή υποχρεώνει τις ΗΠΑ να έχουν βάσεις και ελευθερία πτήσεων πάνω από τα Βαλκάνια για να μπορούν να προστατέψουν το πετρέλαιο της Κασπίας». Επίσης ο βρετανός στρατηγός Μάικλ Τζάκσον, όταν υπό τις διαταγές του ΝΑΤΟ βρίσκονταν στην ΠΓΔΜ όταν το ΝΑΤΟ βομβάρδιζε τη Σερβία, είχε πει: «Είναι απολύτως απαραίτητο να εξασφαλίσουμε τη σταθερότητα στη Μακεδονία και την ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα είναι απαραίτητο να παραμείνουμε εδώ (το ΝΑΤΟ) για πολύ καιρό έτσι ώστε να μπορούμε να εγγυηθούμε την ασφάλεια των ενεργειακών δρόμων που θα διασχίσουν τη χώρα ...;».
ΠΓΔΜ
Στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας η πρώτη βάση, το Camp Able Sentry, στήθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου της Βοσνίας, το 1992.
Το Camp Able Sentry λειτούργησε σαν κόμβος διοικητικής μέριμνας και προσφοράς υλικοτεχνικής υποστήριξης κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Βοσνία, την επέμβαση του ΝΑΤΟ και τους βομβαρδισμούς στη Σερβία και κατά τη διάρκεια των γεγονότων με τους αλβανούς αλυτρωτιστές στην ΠΓΔΜ. Πιο συγκεκριμένα, η βάση πρόσφερε στήριξη στα αμερικανικά στρατεύματα κατά τη διάρκεια της ΝΑΤΟϊκής επεμβατικής επιχείρησης Joint Endeavor στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Υποστήριξε την επιχείρηση Allied Force (1999) στο Κόσοβο και αποτελούσε τον ενδιάμεσο χώρο στάσης για την ανάπτυξη όλων των αμερικανικών στρατευμάτων της Task Force Falcon στην περιοχή αμέσως μετά το τέλος των ΝΑΤΟϊκών βομβαρδισμών. Επίσης στήριξε την επιχείρηση Essential Harvest για τον «αφοπλισμό» των αλβανών αλυτρωτιστών μετά τα γεγονότα του 2001 στην ΠΓΔΜ που οδήγησαν στη Συμφωνία της Οχρίδας.
Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος των αμερικανικών δυνάμεων έχει αποσυρθεί και η βάση έχει το καθεστώς της «ζεστής βάσης» που σημαίνει ότι οι εγκαταστάσεις της συντηρούνται από μια μικρή ομάδα πολιτών για την περίπτωση που η βάση επαναχρησιμοποιηθεί. Ταυτόχρονα στη βάση στεγάζεται και ΝΑΤΟϊκό αρχηγείο.
Κείμενα-επιμέλεια: Τάσος Σαπουνάς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου