Το νέο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ) για τον Υμηττό, που δόθηκε στους Δήμους γύρω από το βουνό για διαβούλευση, και η ανακοίνωση από το ΥΠΕΧΩΔΕ του τελικού σχεδίου για τους νέους αυτοκινητόδρομους της Αττικής είναι δυο πολύ σοβαρές εξελίξεις των τελευταίων ημερών, στενά συνδεδεμένες μεταξύ τους, οι οποίες διαγράφουν ένα μελανό τοπίο (στην κυριολεξία!) για το μέλλον της ζωής των κατοίκων όχι μόνο των περιοχών γύρω από το βουνό, αλλά και ολόκληρου του Λεκανοπεδίου, αν όχι ολόκληρης της Αττικής.
Το νέο ΠΔ σκοπεύει να αντικαταστήσει το ισχύον ΠΔ του 1978, το οποίο χωρίζει τον Υμηττό σε δυο ζώνες (Α και Β), όπου στην Α δεν επιτρέπεται η δόμηση, ενώ στη Β (στους πρόποδες του βουνού) επιτρέπονται συγκεκριμένες χρήσεις όπως αναψυκτήρια (θυμίζεί κάτι από …Μαγγίνα;). Τώρα, οι ζώνες γίνονται 9 (!) με χρήσεις ως χώροι πρασίνου μέχρι ήπιας (λεγόμενης) ανάπτυξης. Το πιο σημαντικό, ωστόσο, είναι ότι ο Υμηττός χαρακτηρίζεται ως περιαστικό πάρκο, πράγμα που λέει πολλά για τις προθέσεις για το βουνό.
Όσο για τους αυτοκινητόδρομους, πρόκειται για ένα ελαφρά τροποποιημένο σχέδιο, σε σχέση με αυτό που είχε ανακοινωθεί το καλοκαίρι από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Το σημαντικό εδώ είναι ο χαρακτηρισμός του σχεδίου ως τελικού και η ανακοίνωση της προκήρυξης του έργου το Μάιο.
Δε θα επεκταθούμε, σε αυτό τουλάχιστον το άρθρο, στις λεπτομέρειες τόσο του ΠΔ, όσο και του σχεδίου για τους δρόμους. Αυτό που θεωρούμε πιο σημαντικό είναι οι προθέσεις της κυβέρνησης και του συστήματος για τον Υμηττό και ολόκληρη την Αττική.
Όπως έχουμε τοποθετηθεί και στο παρελθόν, με διάφορες ευκαιρίες, το χάος που λέγεται Λεκανοπέδιο Αττικής αφενός είναι αποτέλεσμα της γενικότερης πολιτικής της άρχουσας τάξης της χώρας μας και αφετέρου αποτελεί ταυτόχρονα πρόβλημα αλλά και ευκαιρία και για την ίδια.
Ο χαρακτηρισμός «υδροκεφαλισμός» είναι μάλλον λίγος για να περιγράψει τον παραλογισμό που έχει φέρει το μισό πληθυσμό της χώρας στο Λεκανοπέδιο. Η τάση αυτή είναι παλιά και συνεχίζεται αμείωτη. Τα 5 εκατομμύρια κάτοικοι του Λεκανοπεδίου τείνουν να γίνουν 6 και 7 κι ας ορκίζονται οι κυβερνήσεις στο όνομα της αποκέντρωσης.
Υπεύθυνη για την εξέλιξη αυτή δεν είναι γενικώς η …αστυφιλία, αλλά η πολιτική που ξεκληρίζει την αγροτιά, που μαραζώνει οικονομικά την επαρχία, που κάνει τα χωριά φαντάσματα, που κλείνει τα εργοστάσια και ονομάζει βαριά βιομηχανία τον τουρισμό. Όσο οι συνθήκες αυτές και οι αντίστοιχες πολιτικές επιλογές (τόσο της ντόπιας αστικής τάξης, όσο και της ΕΕ) είναι σε ισχύ, τόσο το πρόβλημα της Αττικής θα εντείνεται.
Με την έννοια αυτή, θεωρούμε απαραίτητο να μην «ξεχνιέται» το ζήτημα αυτό σε καμιά τοποθέτηση που θέλει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Όσο κι αν ακούγεται και είναι μακρινή προοπτική, όσο κι αν σημαίνει γενικότερες ανατροπές, οποιοσδήποτε θέλει να τοποθετηθεί από την πλευρά των συμφερόντων του λαού της Αττικής δεν μπορεί να μη θέτει ότι η τελική και ουσιαστική λύση είναι η μείωση του πληθυσμού. Πράγμα που δε σημαίνει, βέβαια, ότι δεν υπάρχουν άλλοι, ενδιάμεσοι, μικροί και μεγάλοι στόχοι που μπορούν και πρέπει να τίθενται και να παλεύονται ουσιαστικά και αποφασιστικά. Άλλο είναι αυτό, όμως, κι άλλο η διασπορά αυταπατών ότι το πρόβλημα είναι τεχνικό και ότι μπορεί να λυθεί μέσα από μια πιο ορθολογική εφαρμογή κάποιων κανόνων.
Επιστρέφοντας στις προθέσεις του συστήματος, γίνεται φανερό ότι αυτή η υπερσυγκέντρωση αποτελεί πρόβλημα και για το ίδιο. 
Ο τρόπος που επιλέγει να την απαντήσει είναι η δημιουργία όρων για ακόμα μεγαλύτερη υπερσυγκέντρωση! Και το ΠΔ και οι νέοι δρόμοι εκεί, ουσιαστικά, οδηγούν. Εφόσον το Λεκανοπέδιο έχει πήξει, πρέπει να επεκταθεί. Και στην επέκταση αυτή, το φυσικό όριο του βουνού είναι εμπόδιο! Εμπόδιο προς τη θάλασσα και προς την περιοχή της Ανατολικής Αττικής, η οποία (με την κατασκευή της Αττικής Οδού και του αεροδρομίου, αλλά και με τις προθέσεις για μεγαλύτερη αξιοποίηση των λιμανιών της Ραφήνας και του Λαυρίου) έχει ήδη συγκεντρώσει και οικονομική δραστηριότητα, αλλά και μόνιμους κατοίκους, σε μια περιοχή που κάποτε χαρακτηριζόταν ως περιοχή εξοχικής κατοικίας.
Άρα, ορισμένες προϋποθέσεις για την επέκταση της πόλης στα ανατολικά υπάρχουν ήδη. Δεν αρκούν, βέβαια. Αυτό που χρειάζεται είναι η πόλη να περικυκλώσει τον Υμηττό, να τον κάνει ένα νέο Λυκαβηττό. Και για να γίνει αυτό, ο Υμηττός δεν πρέπει να είναι δάσος! Πρέπει να είναι πάρκο, χώρος αναψυχής και περιπάτου, χώρος ήπιας οικοδομικής δραστηριότητας και στην πορεία βλέπουμε!
Και φυσικά, πρέπει να έχει και δρόμους. Που θα τον παρακάμπτουν, που θα περνάνε από πάνω του και από μέσα του και που θα εξυπηρετούν τις αυξημένες κυκλοφοριακές-μεταφορικές ανάγκες της περιοχής.
Τα προσχήματα ότι το ΠΔ στοχεύει στην προστασία του βουνού και οι δρόμοι στην αποσυμφόρηση του κέντρου της Αθήνας δεν αντέχουν στιγμή σε σοβαρή αντιπαράθεση. Το ΠΔ στρώνει το (νομοθετικό και γενικότερο πολιτικό) δρόμο για την εκμετάλλευση του βουνού και οι δρόμοι αποτελούν την πρώτη πρακτική εφαρμογή αυτής της κατεύθυνσης.
Όσο για το αν οι δρόμοι θα αποσυμφορήσουν την Αθήνα, είναι γνωστό ότι οι δρόμοι προσελκύουν αυτοκίνητα και σε όλον τον κόσμο η δημιουργία μεγάλων αυτοκινητόδρομων στις πόλεις αύξησε, τελικά, τον αριθμό των ΙΧ, με αποτέλεσμα οι αυτοκινητόδρομοι να γεμίσουν με μποτιλιαρισμένα αυτοκίνητα και να είναι αναγκαία η κατασκευή νέων για να αποσυμφορηθούν οι παλιοί και πάει λέγοντας… Έχει και η Αθήνα αντίστοιχη εμπειρία από την Αττική Οδό, στην οποία ήδη το μποτιλιάρισμα είναι καθημερινό φαινόμενο τις ώρες αιχμής.
Εδώ υπάρχει και μια άλλη πλευρά, εξίσου σημαντική: Το μεγάλο κατασκευαστικό κεφάλαιο στην Ελλάδα είχε πάντα περίοπτη θέση στην ελληνική κεφαλαιοκρατία, με βάση και τα χαρακτηριστικά της ελληνικής αστικής τάξης. Οι μεγάλες κατασκευαστικές δε μπορούν να ζήσουν, φυσικά, με την οικοδομή. Χρειάζονται μεγάλα έργα. Οι αυτοκινητόδρομοι αποτελούν μια διέξοδο για το κατασκευαστικό κεφάλαιο και συνολικά για το ελληνικό κεφάλαιο, σε μια εποχή κρίσης, με το πρόσθετο πλεονέκτημα που τους προσφέρουν τα ΣΔΙΤ και οι συμβάσεις παραχώρησης (η κατασκευαστική αναλαμβάνει να κάνει το έργο με δικά της έξοδα και παίρνει την εκμετάλλευση –δηλαδή τα διόδια- για κάποια χρόνια).
Η συνταγή έχει ήδη εφαρμοστεί με επιτυχία και στο αεροδρόμιο και στην Αττική Οδό, η οποία, μάλιστα, έχει ήδη υπερκαλύψει τους οικονομικούς της στόχους. Μοιάζει σαν την …κότα με τα χρυσά αυγά για το ελληνικό κεφάλαιο, μόνο που τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά...
Πρώτα πρώτα, όσο βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση και συνολικά η άρχουσα τάξη θέλει να κατασκευάσει τους δρόμους, τόσο …αβέβαιο είναι το αν θα το κάνει τώρα και μάλιστα ξεκινώντας με την προκήρυξη το Μάιο, όπως λέει ο Σουφλιάς. Η πιθανότητα εκλογών είναι από μόνη της ένα σημαντικό εμπόδιο, τη στιγμή, μάλιστα, που η ΝΔ δεν τα πάει και πολύ καλά στα γκάλοπ τελευταία.
Πέρα από αυτό, όμως, είναι γνωστό ότι η κρίση έχει κλείσει τους …κρουνούς των δανείων. Δεν είναι πια εύκολο, όπως παλιότερα, να πάρει μια κοινοπραξία τα δάνεια που χρειάζεται για ένα τέτοιο έργο, όπως δεν είναι εύκολο να μπουν και οι τράπεζες σε τέτοιες κοινοπραξίες.
Κατά την άποψή μας, λοιπόν, ο βέβαιος, και ανέξοδος, στόχος αυτή τη στιγμή είναι η προώθηση του ΠΔ. Το οποίο θα θέσει ένα πλαίσιο που θα χρησιμοποιηθεί όποτε είναι δυνατόν. Οι δρόμοι είναι εφαρμογή του ΠΔ και της λογικής που εισάγει, είναι επίσης πρόθεση της άρχουσας τάξης, είναι, όμως, ζητούμενο το αν θα προχωρήσουν άμεσα.
Αυτό δε σημαίνει ότι οι κάτοικοι των περιοχών γύρω από τον Υμηττό μπορούν να εφησυχάσουν, ή να οργανώσουν τις αντιστάσεις τους μόνο για το ΠΔ και όχι για τους δρόμους. Αντίθετα, αυτή είναι μια πρακτική που ακολουθείται συνειδητά τόσο από Δημάρχους, όσο και από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ, η οποία δεν απαντά, επί της ουσίας, στο ζήτημα που θέτει το ΥΠΕΧΩΔΕ.
Κατά την άποψή μας, η εναντίωση στο ΠΔ είναι μια λειψή και ακίνδυνη διαμαρτυρία αν δε συνοδεύεται από την εναντίωση στα σχέδια για τους νέους αυτοκινητόδρομους. Χωρίς αυταπάτες για εναλλακτικές προτάσεις, χωρίς έναν ψεύτικο διαχωρισμό των δυο ζητημάτων που μόνο το ΥΠΕΧΩΔΕ εξυπηρετεί, τελικά και χωρίς την αποδοχή μέρους του σχεδίου των δρόμων, όπως κάνει π.χ. ο Δήμαρχος Καισαριανής, ο οποίος δέχεται τον υπόγειο δρόμο κάτω από την Πανεπιστημιούπολη μέχρι την Ούλωφ Πάλμε, γιατί θεωρεί ότι θα αποσυμφορήσει την Εθνικής Αντίστασης.
Τα σχέδια της κυβέρνησης και του συστήματος για τον Υμηττό είναι εφιαλτικά και, αν υλοποιηθούν, θα αλλάξουν δραματικά προς το χειρότερο τη ζωή των κατοίκων όλης της Αττικής. Η κινητικότητα και οι προσπάθειες συντονισμού που έχουν ήδη ξεκινήσει ανάμεσα σε πρωτοβουλίες κατοίκων και συλλογικότητες των γειτονιών γύρω από τον Υμηττό πρέπει να συνεχιστούν με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα στην κατεύθυνση της ανάδειξης του ζητήματος στους κατοίκους των περιοχών αυτών (κατ’ αρχάς) και της προσπάθειας για όσο το δυνατόν πιο μαζικές κινητοποιήσεις.
